Ik had gisteren een klant aan de telefoon over haar dochter. “Aan de ene kant wil ik dat zichzelf leert zijn, en aan de andere kant, wil ik ook dat ze snapt dat ze rekening moet houden met anderen. Hoe weet ik nou waar de grens ligt?” Echt een hele goede vraag. Die grens is niet zo ingewikkeld. Die maken we ingewikkeld in ons hoofd omdat we er van alles bij halen. Als je daarmee stopt, is het heel makkelijk. En ik weet haha, dat is makkelijker gezegd dan gedaan.
Ik ben gek op autonomie. Pas toen ik boven de 40 was, begon ik echt in te zien hoe belangrijk het voor me is en zeker door mijn kinderen weet ik nu, dat het essentieel is als je goed begrijpt wat het wel is en wat niet.
Als je zegt: ik wil wel dat je jezelf bent, zolang anderen er maar geen last van hebben, dan ben je niet duidelijk. De grap is dat je door jezelf te zijn sowieso lastig gaat zijn. Dat is een gegeven. Als je jezelf wil zijn zonder voor iemand lastig te zijn, dan heb je waarschijnlijk voor mij een heel saaie persoonlijkheid.
Ik weet het, daar zeg ik nogal wat. Maar dit is wel echt de belangrijkste les die ik mijn klanten probeer te geven. Als je jezelf wil kunnen zijn, dan betekent dat dat je moet verduren dat sommige mensen daar moeite mee gaan hebben. MAAR als jij het jezelf gunt om jezelf te zijn, vanuit jouw waarden, dan blijven de vrienden die daar geen probleem mee hebben, of die jou de moeite waard vinden om jou.
Je kunt toch niet altijd maar doen waar jij zin in hebt? Hoor ik je zeggen. Waarom niet? Als ik me aan moet passen aan iedereen die mijn karakter lastig vind, dan heb ik daar een dagtaak aan. Want er zijn zoveel verschillende redenen om mij lastig te vinden, ik zou er dol van worden als ik dat allemaal moest begrijpen. Sterker nog, ik bén er dol van geworden. Als ik de éen het naar de zin maakte dan had daar weer een ander last van, ik kon dat nooit goed doen. Ik sloeg regelmatig de plank mis en ging dan wel weer hard mijn best doen om dat te voorkomen, maar die hele zoektocht kostte mij heel veel energie en ik raakte mezelf steeds meer kwijt. Het kostte me mijn mentale gezondheid. Ik ben er uiteindelijk mee gestopt. Veel te laat. Ik gun het iedereen om dat eerder te doen dan ik.
Ik hou nu energie over voor de dingen die er voor mij toe doen. Doordat ik nu gewoon mijn authentieke zelf ben, heb ik meer vrienden die echt bij mij passen, waar ik niet voor op mijn tenen hoef te lopen en waar ik ook mijn minder leuke kanten gewoon aan kan laten zien. Sterker nog, dat schept een band, we lachen er samen om en we herkennen het bij elkaar.
Autonomie betekent niet maar doen waar je zin in hebt, je houdt wel degelijk rekening met anderen, maar vooral ook met jezelf.
We zijn kuddedieren. Instinctief voelen we aan dat we afhankelijk zijn van elkaar. In elk geval in ons gezin willen we dat iedereen elkaar accepteert. Ik wel en zo voed ik mijn kinderen ook op. Als het dan ingewikkeld wordt dan lijkt het vaak alsof er twee opties zijn: Ik krijg mijn zin of jij krijgt je zin. Dan ontstaat er frictie en discussie en wie dan de beste argumenten heeft wint. En de ander verliest, of gooit de handdoek in de ring of zet macht in om toch zijn zin te krijgen.
Vechten of vluchten dus.
In zo’n situatie lijkt autonomie helemaal niet wenselijk, dat snap ik ook. Als je situaties bekijkt vanuit winnen of verliezen, vanuit je zin krijgen of de ander zijn zin geven.
Waar ik ouders op train is een laag dieper gaan en voelen wat het eigenlijk betekent. Wat is de diepere waarde die hieronder ligt, wat is eigenlijk de motivatie voor mij? Wat is eigenlijk de motivatie van de ander? Heb ik wel goed geluisterd? Was ik eigenlijk wel nieuwsgierig naar wat de ander wil? Of wil ik zelf gewoon mijn zin doordrijven? Sta ik mezelf toe om mijn angst voor teleurstelling los te koppelen van de situatie en mij te verbinden met de ander die ook zijn best doet? Durf ik de moed op te brengen om mij kwetsbaar op te stellen, met het risico dat mijn hart gebroken wordt, maar vooral ook met het risico dat iemand oprecht verbinding maakt met mij. Durf ik mijn angst voor gezichtsverlies, ongeloofwaardig gevonden te worden of inconsequent te zijn los te laten zodat ik oprecht contact kan maken met de ander, wat mij eigenlijk meer waard is dan de discussie winnen?
Als je in contact met de ander kan zeggen: ik snap wat jij wil, maar ik wil dat nu niet want het past niet bij mijn diepere waarden, dan klopt dat altijd.
Autonomie gaat niet over je eigen zin doen. Het gaat over in staat zijn jezelf trouw te blijven in contact met de ander. Het gaat erom dat je nieuwsgierig kan zijn naar een ander, die volkomen anders in elkaar zit, anders naar de wereld kijkt dan jij en ook dingen wil die anders zijn dat wat jij wil. En die snapt dat we het wel samen moeten doen en dat uiteindelijk, om het samen te kunnen doen, niemand water bij de wijn hoeft te doen, als we maar echt goed naar elkaar luisteren.
Dus willen dat je kind zichzelf durft te zijn én leert rekening te houden met anderen gaat juist heel goed samen. Dat is geen tegenstelling, dat is precies waar autonoom opvoeden over gaat
Ook leren vanuit jouw waarden op te voeden?
Het bepalen van jouw waarden is een eerste stap in de richting van autonoom opvoeden. Laat je deze stap achterwege, dan bouw je een kaartenhuis dat steeds in zal storten als er iets gebeurt waar je nog niet over na had gedacht. En reken er maar op dat dat gaat gebeuren want niets is zo onvoorspelbaar als opvoeden. Wacht niet tot het omvalt, ga nu aan de slag met jouw unieke waarden.
Plaats als eerste een reactie