Ik weet nog toen Ralph nog een baby was en veel huilde en nooit naar bed wou, dat het elke avond een onderhandeling was wie hem naar bed bracht. Paul, mijn man, probeerde er altijd subtiel onderuit te komen met plannen en taken die hij zichzelf dan ineens gaf rond de tijd dat Ralph naar bed moest. Ik moest hem dan een beetje aanmoedigen om het toch ook weer een keer te doen. Het viel mij op, omdat ik het zelf ook niet de leukste activiteit van de dag vond.
We moesten toegeven aan elkaar dat we er allebei tegenop zagen, want het was altijd gedoe en stress en veel huilen en lang en geduldig rondjes lopen of naast zijn bed zitten en niet weten hoe lang het ging duren.
Om en om
Ik stelde voor dat we het om en om deden zodat we die discussie niet hoefden te voeren. Dat werkte goed en dat doen we nog steeds zo, met onze jongste dochter. De kinderen weten waar ze aan toe zijn en wij hebben een besluit minder te nemen die dag. Daar hou ik van. Keuzestress is er al genoeg.
Deze week vertelde een moeder hoe goed het had gewerkt om voor de nacht een gameplan te hebben. “Als onze zoon ’s nachts wakker wordt, dan doe ik nu het eerste uur en daarna, als hij nog niet in slaap gevallen is, doet mijn man het tweede uur. Dat scheelt midden in de nacht overleg in je hoofd en met elkaar. Ik was relaxt, mijn man nam het over zonder gedoe en in het uur dat ik aan de beurt was, zat ik me veel minder op te vreten en te ergeren aan mijn kind, want ik wist waar ik aan toe was. Ik kon zelfs lachen om mijn super wakkere peuter die er ook niks aan kan doen dat hij klaar wakker is”
Helperssyndroom
Deze moeder benoemde ook dat zij zich snel verantwoordelijk voelt en dat het dan extra lastig is te zien hoeveel moeite het haar man kost om er uit te komen. Dat triggerde een extra irritatie bij haar die ik herken. Ik snap ook wel dat het vermoeiend is om uit bed te moeten komen, maar klaag er even niet over, want dan wordt het ingewikkeld in mijn hoofd. Je wil eigenlijk op het moment dat je het zwaar hebt, bijvoorbeeld midden in de nacht met een kind dat niet wil slapen, dat iemand het onvoorwaardelijk met een rechte rug van je overneemt zodat je zonder schuldgevoelens kunt gaan slapen. Dat verantwoordelijkheidsgevoel kun je maar moeilijk uitzetten, wordt het helperssyndroom genoemd.
Ik doe even een oefening met je om dit uit te leggen. Stel je voor: Je heb de avond vrij en je partner heeft expliciet gezegd dat je je nergens zorgen over hoeft te maken.
“Ga jij lekker je boek lezen, kopje thee, ik kook vanavond” Top! Dus daar zit je met je boek en kopje thee helemaal geïnstalleerd in een heerlijke stoel en je begint te lezen tot je uit de keuken hoort: “eeeh…… ok………..”
Wie van jullie zit nog rustig te lezen??
Je gaat aan, sommige van jullie staan al in de keuken om iets aan te reiken, aan te wijzen, op te ruimen, anderen hebben iets geroepen in de trand van: ‘heb je in de la/ koelkast/ vaatwasser gekeken?’ ook al is er helemaal geen vraag gesteld en weer anderen houden het bij een geïrriteerd ‘wat??’ of je zegt niets, maar wie nog in haar boek kan lezen is hoeft hier niet verder te lezen. Mijn man zegt dan: “ik zeg toch niks??” Maar dat hoeft ook niet, mensen met het helperssyndroom hebben maar weinig nodig om ons oerbrein te laten ‘aangaan’ en klaar te staan om te helpen. Het is een zegen als je op de eerste hulp werkt, maar een straf in het dagelijks contact met mensen die niet zo snel als jij doorhebben wat er moet gebeuren.
Spreek een plan af
Waarom is het goed om een plan te hebben? Omdat midden in de nacht, maar ook in het midden van een ingewikkelde uitdagende situatie het niet makkelijk is om creatief na te denken over alle opties. Dan kost het teveel energie om te moeten onderhandelen wie doet wat. Maak heldere afspraken. Na een uur maak ik je wakker, hoef ik me niet af te vragen of je dat vervelend vind, hoe ik het moet brengen of vragen, of een half uur in onderhandeling met mezelf in mijn hoofd, we hebben het zo afgesproken dus dan is die discussie alvast geweest. Doe dit met dingen die vaker terugkomen en waar je (allebei) moeite mee hebt. ’s Nachts eruit, zeggen dat de beeldschermen uitmoeten, of ze nog een snoepje mogen. Maak een gameplan. Wij hebben nu zelfs een stofzuigschema. Hou ik tijd en energie over voor ander besluiten en creatieve oplossingen. Doe het ook met die reden in je achterhoofd, niet om de afspraak maar om de rust die het geeft.
Ook voor alleenstaande ouders blijkt dit goed te werken. Want de onderhandeling die zoveel energie kost vind voor een groot deel in je eigen hoofd plaats. Bedenk alvast op een rustig moment wat je gaat doen als je kind ergens mee komt en onderhandel niet met jezelf. Bedenk daarbij ook waarom je het zo wil doen, zodat je dat voor ogen kunt nemen als je het dreigt te vergeten. Kies je voor wijsheid of voor gemak. Begrijp me niet verkeerd, ik kies ook vaak voor gemak als het even kan, maar weet wel:
Korte termijn fijn = lange termijn pijn.
Wijs kiezen is niet altijd makkelijk in het heetst van de strijd, dan is het goed om er al over nagedacht te hebben, om er afspraken over te hebben gemaakt, om te weten waarom je het ook al weer doet.
Net als met sporten: als je met een vriendin gaat sporten, dan stopt de onderhandeling in je hoofd of je wel zult gaan sneller, want er rekent iemand op je. Het is flauw, maar zo werkt het gewoon. Zeker met vervelende keuzes. Want als je niet meer weet waarom je het ook al weer ging doen, zal je sneller kiezen voor gemak dan ongemak.
In het midden van de storm is het supermoeilijk om voor wijsheid te kiezen als je die nog niet hebt uitgedokterd. Dan is de kans dat je voor gemak kiest groot. Toch maar weer die telefoon/ tablet etc geven, toch nog een snoepje, maar ook doen als je eigenlijk wil dat je partner iets oppakt. Ook als je het zelf sneller hebt gedaan.
Kortom: Maak een plan of een planning, geeft rust en ruimte om over andere dingen na te denken. Het is juist een manier om je spontaniteit te kunnen behouden omdat het je niet afleid van alle semi onverwachte steeds terugkerende uitdagingen. Als je over een aantal dingen niet meer na hoeft te denken, kun je makkelijker en met meer zelfvertrouwen reageren op onverwachte zaken die altijd op je af zullen blijven komen.
Plaats als eerste een reactie